در سال‌های اخیر صنایع لجستیکی رشد فراوانی را تجربه کرده‌اند. لجستیک در لغت به معنای ترابری تعریف شده است. در واقع مدیریت حمل و نقل یک محصول از مبدا تا مقصد، لجستیک گفته می‌شود. فرایند لجستیک نیازمند برنامه‌ریزی، حمل‌ونقل و نظارت است که این امر بایستی توسط فردی که مدیریت لجستیک را برعهده دارد کنترل شود. لجستیک انواع متفاوتی دارد که در ادامه با هر کدام از آنها آشنا خواهیم شد. وظایف مدیر لجستیک با توجه به انواع لجستیک متفاوت خواهد بود. برای مدیریت لجستیک و زنجیره تامین یک سازمان بایستی راه‌حل‌های بهینه را به منظور دستیابی به اهداف سازمان در نظر گرفت. در حقیقت فرایند لجستیک به شکلی صورت می‌گیرد که تمامی فعالیت‌های یک مجموعه با یکدیگر هماهنگ باشند؛ برای مثال، تحقیق و بررسی، برنامه‌ریزی، تامین نیازهای اولیه، هماهنگی خودروها، تاسیسات، امور مربوط به انبارداری، بیمه، توزیع و رعایت دستورالعمل‌ها و… همگی نیازمند هماهنگی و نظارت هستند. در این مقاله با مدیریت لجستیک و زنجیره تامین به خوبی آشنا خواهید شد. همچنین وظایف و مسئولیت‌های مدیر لجستیک را برای شما عزیزان شرح خواهیم داد تا به اهمیت وجود مدیر لجستیک در یک سازمان پی ببرید.
کسب اطلاعات لازم درباره مدیریت لجستیک یا به عبارتی Logistics management، نرم‌افزار مدیریت لجستیک و همچنین طراحی هوشمندانه و صحیح آن برای هر نوع بیزینسی گامی حیاتی محسوب می‌شود، لذا توصیه ما به شما این است که تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مفید و لازم را در این زمینه کسب کنید.
درباره مدیریت لجستیک
مدیریت لجستیک به مدیریت استراتژیک ذخیره‌سازی و جابجایی مواد، تدارکات، ابزارآلات موجود و کنترل موجودی، هماهنگی با انبارداری، تحقیق و بررسی بازار، برنامه‌ریزی و بررسی نیازهای مشتریان، مدیریت و نظارت بر ناوگان حمل‌ونقل و… اشاره دارد؛ به گونه‌ای که دارای یک نقش حیاتی برای دستیابی به اهداف سازمان است. در واقع می‌توان گفت مدیریت لجستیک در زنجیره تامین یک سازمان، نقش هماهنگ‌کننده برنامه‌ها و کنترل قدرتمند آنها را بر عهده دارد. در صورت عدم هماهنگی موارد ذکر شده، زنجیره تامین یک سازمان دچار اختلال می‌شود و مانع پیشبرد اهداف مجموعه خواهد شد.
انواع لجستیک
به طور کلی لجستیک را به دو دسته لجستیک خرد و لجستیک کلان تقسیم میکنند که در ادامه با هر یک از آنها آشنا خواهید شد.
در این نوع از لجستیک فرایندها و فعالیت‌ها به درون سازمان‌ها و یا بین شرکت‌ها محدود می‌شود که شامل چهار بخش اصلی است:
۱. لجستیک مقدم
۲. لجستیک درونی
۳. لجستیک بیرونی
۴. لجستیک معکوس
1) لجستیک مقدم
در این نوع از لجستیک بایستی مواد مورد نیاز سازمان از منابع بیرونی تامین شود و سپس به کارخانه منتقل شود. در واقع این مدل از لجستیک خرد، لجستیک تدارکات نام دارد.
2) لجستیک درونی
کار لجستیک درونی تمرکز بر فرآیند تولید از ابتدای کار تا مراحل نهایی خروج محصول است. در حقیقت نظارت و کنترل فعالیت‌های مجموعه و همچنین پردازش اطلاعات بر عهده لجستیک درونی است.
3) لجستیک بیرونی
در این مدل از لجستیک خرد، فرآیند توزیع و انتقال محصول از لحظه خروج از کارخانه تا رسیدن به دست مشتری صورت می‌گیرد.
4) لجستیک معکوس
لجستیک معکوس به انتقال کالا و حمل آن از سوی مشتری تا برگشت به کارخانه اختصاص دارد. در واقع در لجستیک معکوس محصولات از مقصد به مبدا باز می‌گردند و به نوعی به کالاهای مرجوعی مربوط می‌شود.
به فرآیندهای لجستیکی که در خارج از سازمان صورت می‌گیرد و فراسازمانی هستند، لجستیک کلان گفته می‌شود. لجستیک تجاری و لجستیک بین‌المللی از انواع لجستیک کلان به شمار می‌آیند.
انواع دیگر لجستیک
از نظر خدمات عرضه شده به مشتریان دسته‌بندی‌ها دیگری برای لجستیک در نظر گرفته می‌شود که شامل موارد زیر هستند:
۱. لجستیک سبز
۲. لجستیک توزیع
۳. لجستیک تولید
۴. لجستیک نظامی
۵. لجستیک اضطراری
با توجه به اینکه صنایع مختلف مانند صنعت حمل و نقل آلودگی‌های زیادی را به محیط زیست وارد میکنند، لجستیک سبز تلاش می‌کند که آسیب‌ها و آلودگی‌های کمتری به محیط زیست وارد شود.
وظیفه لجستیک توزیع ایجاد تعادل بین زمان، تعداد و مکان عرضه محصول از سوی تولیدکننده تا مصرف‌کننده است.
وظیفه لجستیک تولید، تامین مواد اولیه و مورد نیاز کارخانه جهت تولید محصولات مورد نیاز مصرف‌کنندگان است. در حقیقت تمرکز لجستیک تولید، بر تولید بهترین و بیشترین تعداد محصولات در بهترین زمان ممکن و منطبق با دستورالعمل‌های کارخانه است.
همانطور که از نام این نوع لجستیک مشخص است، مربوط به سران و رهبران یک کشور است. در حقیقت افسران نظامی وظیفه طراحی یک لجستیک پویا را بر عهده دارند تا منابع ضروری بخش نظامی را به محل‌های مدنظر منتقل کند. در واقع قدرت یک ارتش نظامی وابسته به لجستیک نظامی آن است.
در شرایطی که هریک از فرآیندهای لجستیک‌های مختلف به تاخیر بیفتد وظیفه‌ی لجستیک اضطراری، تسریع زنجیره تامین تولید و پخش کالا است.
نقش حمل و نقل در زنجیره لجستیک
در سیستم لجستیک، سیستم‌های حمل‌ونقل تاثیر بسیار زیادی بر بازدهی بهینه سازمان دارند. در تمام مراحل تولید، توزیع و تحویل کالا به مصرف‌کنندگان سیستم حمل‌ونقل نقش بسیار اساسی دارد. بخشی از هزینه‌های لجستیک به سیستم حمل‌ونقل اختصاص داده می‌شود. در حقیقت بدون حضور دستگاه‌های حمل و نقل، سیستم لجستیک نمی‌تواند به اهداف خود برسد. یک سیستم حمل و نقل میتواند زمینه را برای کاهش هزینه‌های سازمان، افزایش کیفیت خدمات و در نهایت بازدهی بهتر لجستیک فراهم آورد.
مدیر لجستیک کیست؟
مدیر لجستیک شخصی است که بر تامین، توزیع، حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی منابع سازمان نظارت دارد. در حقیقت مدیریت لجستیک و زنجیره تامین محصولات، بر عهده مدیر لجستیک است.
وظایف و مسئولیت‌های مدیر لجستیک
در این قسمت قصد داریم به وظایف و مسئولیت‌های مدیر لجستیک اشاره کنیم:
۱. مدیریت انبارداری
مدیر انبار و لجستیک مسئولیت برنامه‌ریزی، جهت‌دهی، هماهنگی و بهینه‌سازی سفارش مشتریان را در انبار بر عهده دارد.
۲. مدیریت زنجیره تامین
یکی دیگر از وظایف قسمت مدیریت لجستیک، برقراری ارتباط و گفت‌وگو با تامین‌کنندگان، تولیدکنندگان و خرده‌فروشان است.
۳. مدیریت حمل و نقل
برنامه‌ریزی برای مسیرهای پیش‌رو، پیگیری کمیت، کیفیت، هزینه حمل‌ونقل، زمان تحویل کالا از جمله وظایف مدیر لجستیک است.
۴. ارتباط با مصرف‌کنندگان
مسئول لجستیک باید بتواند با مصرف‌کنندگان ارتباط برقرار کند تا بتواند شکایات و مشکلات آنها را برطرف کند. در حقیقت مدیریت خدمات مشتریان یکی دیگر از وظایف مدیریت لجستیک به شمار می‌آید.
مهارت‌های مدیر لجستیک
مهارت‌هایی که یک مدیر برای مدیریت لجستیک و زنجیره تامین سازمان باید داشته باشد شامل موارد زیر است:
۱. برنامه‌ریزی و آینده‌نگری
برای مدیریت لجستیک (Logistics management) باید یک نقشه راه طراحی کرد تا از بروز مشکلات مختلف جلوگیری نمود. در واقع برنامه‌ریزی تمام فرآیند‌ها از ابتدا تا انتها یکی از مهارت‌های مدیر لجستیک است که موجب می‌شود زنجیره تامین به صورت مداوم در جریان باشد. در حقیقت پیش‌بینی و برنامه‌ریزی برای اتفاقات پیش‌رو یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مدیر انبار و لجستیک به شمار می‌آید.
۲. سازگاری
انعطاف‌پذیری و سازگاری در برابر تغییرات و موانع از دیگر مهارت‌های مدیریت لجستیک محسوب می‌شود.
۳. ایجاد آرامش در زنجیره تامین
گاهی اوقات در محیط کار، کارکنان تحت فشار قرار می‌گیرند و برای دستیابی به اهداف سازمان بایستی بسیار سریع عمل کنند؛ بنابراین یکی از مهارت‌های یک مدیر لجستیک خوب، ایجاد آرامش در لحظات حساس و پرتنش است.
۴. حل مسئله
فردی که وظیفه مدیریت لجستیک و زنجیره تامین یک مجموعه را برعهده دارد باید بتواند مسائل مربوط به سازمان را به خوبی حل کند و موانع را برطرف نماید.
۵. صداقت
داشتن ارتباط صادقانه مدیر انبار و لجستیک با کارکنان و مشتریان موجب ایجاد حس اعتماد و اطمینان میان آنها می‌شود و در بلندمدت آسیبی متوجه سازمان نخواهد شد.
۶. مدیریت زمان
۷. مدیریت بودجه
۸. مدیریت استرس
۹. مهارت برقراری ارتباط کلامی و نوشتاری
چه کسی به مدیران لجستیک گزارش می دهد؟
مسئولیت کل سیستم لجستیک بر عهده مدیر لجستیک است کارمندان یک سازمان تمام وظایف اساسی روزانه و فرآیندهای حمل و نقل را به خوبی انجام میدهند تا مدیران لجستیک بتوانند بر روی موارد مهمتر و تصمیم گیری ها تمرکز کنند مدیران لجستیک مسئولیت ها را بر اساس سطح مهارت و علایق کارکنان به آنها اختصاص می دهند و به این ترتیب Logistics management را به خوبی انجام میدهند.
ویژگی‌های یک مدیر لجستیک خوب چیست؟
یکی از ویژگی‌های مدیر انبار و لجستیک توانایی حل مسائل پیش‌آمده، برنامه‌ریزی و تفکر برای مدیریت چالش‌های پیش‌رو است. امروزه به کمک نرم‌افزار مدیریت لجستیک توانایی مدیران لجستیک برای نظارت بر سازمان و مدیریت زمان و هزینه‌ها بسیار افزایش یافته است.
مدیران لجستیک بایستی توانایی برقراری ارتباطات گوناگون را با کارکنان، مشتریان و دیگر سازمان‌ها داشته باشند تا به واسطه همین روحیه رهبری و مدیریت قوی شاهد دستیابی به اهداف سازمانی خود باشند. همچنین مدیران لجستیک باید تمام تلاش خود را برای صرف کمترین حد هزینه‌ها و سوخت‌های ناوگان به کار گیرند.
اهمیت مدیر لجستیک در یک سازمان
با توجه به مطالب گفته شده یکی از نقش‌های اساسی هر سازمانی مدیریت لجستیک یا به عبارتی Logistics management است. استفاده از نرم‌افزار مدیریت لجستیک و حضور مدیر لجستیک به دلایل زیر بسیار حائز اهمیت است:
مدیر انبار و لجستیک به یافتن ناکارآمدی‌ها و برطرف نمودن خطاها قبل از مرحله انتقال و حمل‌ونقل کالا کمک می‌کند. همچنین مسائلی که مربوط به رسیدن محصولات به دست مشتریان است را مدیریت می‌کند و محصولات مرجوعی را به حداقل می‌رساند.
مدیر لجستیک با اجرای تغییرات استراتژیک کارایی سازمان را بهبود می‌بخشد.
اجرای صحیح مسئولیت‌های مدیریت لجستیک و ارائه محصولات با کیفیت موجب افزایش رضایت مشتریان خواهد شد. از طرفی با توجه به این که در نرم‌افزار مدیریت لجستیک اولویت هر مقصد با توجه به اهمیت مشتری و لوکیشن او تعیین می‌شود، مدیریت رانندگان بسیار ساده‌تر خواهد بود و همین امر رضایت مشتریان را نیز به همراه دارد.
مدیریت هزینه حمل‌ونقل محصولات برعهده مدیران لجستیک است. از این رو مدیران می‌توانند با ارائه استراتژی‌های مفید و انتخاب مسیرهای مناسب موجب کاهش سوخت مصرفی توسط وسایل نقلیه شوند و از این طریق درآمد سازمان را افزایش دهند.
سخن پایانی
همانطور که در مطالب بالا اشاره کردیم، مدیریت لجستیک فرآیند مدیریت تدارکات، تامین منابع، ذخیره‌سازی و جابه‌جایی مواد و همچنین مدیریت ابزارآلات موجود را بر عهده دارد. در حقیقت مدیران لجستیک با برنامه‌ریزی دقیق، بررسی و مدیریت بودجه، حل مسائل غیرمنتظره، پردازش محموله‌ها، ارائه مسیرهای مناسب و… به افزایش عملکرد بهینه سازمان کمک شایانی میکنند. لازم است بدانید که دامنه فعالیت مدیر لجستیک به هیچ عنوان محدود نیست و مدیران می‌توانند در صنایع مختلف، مهارت‌های گوناگون خود را به کار گیرند. مدیریت لجستیک در پیشبرد اهداف یک سازمان نقش حیاتی دارد. از این رو جهت جلوگیری از آسیب‌های جبران‌ناپذیر و تصمیم‌گیری‌های اشتباه بایستی ویژگی‌های یک مدیر لجستیک خوب را بشناسید و در انتخاب مدیران لجستیک نهایت دقت را به کار ببرید. ما در این مقاله درباره مدیریت لجستیک و وظایف مدیر لجستیک مطالبی را خدمت شما عزیزان ارائه دادیم. امیدواریم با رعایت نکات گفته شده و با انتخاب صحیح مدیر لجستیک موجب پیشرفت سازمان خود شوید از از همراهی شما متشکریم.
