نمایشگاه صنعت پست در روزهای 8 تا 11 خرداد 1402 در مصلی تهران برگزار شد. هدف از برگزاری این نمایشگاه این بود که اعضای اکوسیستم صنعت پست گرد هم آیند تا تبادل دانش و اطلاعات میان اعضای اکوسیستم صورت گیرد. همچنین بازدیدکنندگان این نمایشگاه هم با بازیگران فعال این اکوسیستم آشنا شوند.

آپتایم  به عنوان بازیگر اصلی هوشمندسازی مسیربندی و مدیریت ناوگان در کشور، با هدف فرهنگ‌سازی استفاده از هوش مصنوعی در صنعت پست و لجستیک، در این نمایشگاه حضور پیدا کرد. رونمایی از آخرین تکنولوژی‌های روز مبتنی بر هوش مصنوعی در صنعت پست از دیگر کارهایی بود که آپتایم در 4 روز نمایشگاه انجام داد.

در حاشیه برگزاری نخستین نمایشگاه صنعت پست، تجارت الکترونیک، لجستیک هوشمند و صنایع وابسته، پنلی با موضوع تحول دیجیتال در صنعت پست، تجارت الکترونیک و لجستیک هوشمند با حضور مدیران ارشد آپتایم، گنجه و دیجی‌اکسپرس برگزار شد که در آن به بررسی نقش این شرکت‌ها در صنعت لجستیک کشور و تحول دیجیتال و هوشمندسازی این صنعت پرداختند.

افرادی که در این پنل به بررسی چالش‌های تحول دیجیتال پرداختند:

1. محمدجواد اتابکی – هم‌بنیان‌‌گذار و مدیرعامل آپتایم
2. محمد صفری – معاون ارشد عملیات دیجی‌اکسپرس
3. فرشاد وارسته – مدیر توسعه کسب‌وکار دیجی‌اکسپرس
4. حامی طالبی – مدیر لجستیک دیجی‌اکسپرس
5. پرهام کاظمی – هم‌بنیان‌گذار گنجه

در ادامه به خلاصه‌ای از حوزه فعالیت این شرکت‌ها پرداخته‌‌ایم:

آپتایم به وسیله الگوریتم‌های هوش مصنوعی توانسته در مسیر هوشمندسازی مسیربندی پخش و توزیع قدم بردارد و هزینه‌های لجستیک و مدیریت ناوگان را 20 الی 30 درصد کاهش دهد.

دیجی اکسپرس یک شرکت مبتنی بر تکنولوژی دیجیتال است که خدمات این شرکت شامل دریافت و تحویل اقلام فروشندگان به مشتریان در یک بازه زمانی از قبل تعیین شده و همچنین دریافت و تحویل کالای سوپرمارکتی در زمان کوتاه است.

گنجه کمدهای هوشمندی را در سطح شهر توزیع می‌کند که در دریافت بسته‌های ارسالی افراد کمک می‌کنند. 

نقطه عطف بیشتر کسب‌وکارهای موفق در جهان، داشتن یک مدیریت صحیح بوده است. در عصر حاضر، ابزارهای بسیاری وجود دارند که می‌توانند در امر مدیریت به مدیران سازمان‌ها، شرکت‌ها، استارت‌آپ‌ها و حتس کسب‌وکارهای شخصی و محلی کمک کنند. نمونه‌ای از این ابزارها، استفاده از نرم‌افزار لجستیک است. در ادامه به بررسی واژه لجستیک، مفهوم نرم افزار لجستیک و همچنین کاربرد این نرم‌افزارها برای کسب‌وکارها خواهیم پرداخت. اگر شما مدیریت یک مجموعه کاری را برعهده دارید یا به هر دلیل دیگری احساس می‌کنید که می‌توانید از نرم‌افزار لجستیک بهره بگیرید، با ما همراه شوید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه را با شما به اشتراک بگذاریم.

مقدمه‌ای بر تعریف واژه «لجستیک»

لجستیک بخشی از «زنجیره تأمین» است که وظیفه جابه‌جایی یک مرسوله و رساندن آن به دست گیرنده نهایی را برعهده دارد. همچنین در تعریف زنجیره تأمین می‌توان گفت که زنجیره تأمین «Supply chain» به یک سیستم متشکل از سازمان‌ها، افراد، فعالیت‌ها، اطلاعات و منابعی اشاره دارد که در عرضه یک محصول یا خدمت به مصرف‌کننده نهایی مشارکت دارند. فعالیت‌های زنجیره تأمین، تبدیل منابع طبیعی، مواد اولیه و اجزای سازنده به یک محصول نهایی را در بر می‌گیرد که به مشتری نهایی تحویل داده می‌شود. بنابراین لجستیک بخش مهمی از این فرآیند است بیشتر مرحله نهایی زنجیره تأمین، یعنی رساندن محصول به دست مصرف کنند را شامل می‌شود.

نرم‌افزار لجستیک چیست؟

نرم‌افزار لجستیک «Logistics software» برنامه‌ای است که برای کمک به کسب‌وکارها در مدیریت بسیاری از عناصری که وارد فرآیند تولید می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. درواقع این نرم‌افزارها برای ترتیب دادن جهت تحویل مواد خام به ارسال محصولات نهایی به مراکز مصرف‌کننده، طراحی شده‌اند. درست مانند سایر نرم‌افزارهای مرتبط با مدیریت زنجیره تأمین، اهداف کلی نرم افزار لجستیک نیز افزایش حاشیه سود و کاهش زمان چرخه به منظور ایجاد مزیت رقابتی در بازار است. بخشی از تمرکز نرم افزار لجستیک بر حمل‌و‌نقل است که می‌تواند یکی از پرهزینه‌ترین جنبه‌های اداره یک تجارت باشد؛ به‌ویژه با افزایش قیمت‌های حمل‌و‌نقل و سوخت. نرم افزار لجستیک به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا مدیریت مقادیر انبوه داده‌های مرتبط با حمل‌ونقل را خودکار کنند تا بتوان آن‌ها را تجزیه‌وتحلیل کرد و شرکت می‌تواند بر اساس آن تحلیل تصمیمات آگاهانه بگیرد.

مزایای نرم افزار لجستیک برای کسب‌وکارها

نرم‌افزار لجستیک می‌تواند مزایای بسیاری برای کسب‌وکارها مختلف داشته باشید که اگر بخواهیم در اینجا مزایای آن را بررسی کنیم، موارد زیر را می‌توان بیان کرد:

• برنامه‌ریزی

برنامه‌ریزی برای هر کسب‌وکاری مهم است. یک مدیر زنجیره تأمین باید فلوچارت‌هایی را برای کل عملیات تهیه کند؛ از خرید و ذخیره کالا گرفته تا جابه‌جایی و تحویل آن‌ها به مکان مناسب؛ مدیران می‌توانند از راه‌حل‌های برنامه‌ریزی زنجیره تأمین برای یافتن خودکار بهترین استراتژی‌های حمل‌و‌نقل بر اساس پارامترها و الزامات استفاده کنند. یک نرم‌افزار لجستیک خوب می‌تواند هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش داده، زمان تحویل را کوتاه کند، توقف‌ها را محدود کند تا از سرعت و کیفیت تحویل اطمینان حاصل شود!

• هماهنگی

بیشتر مشکلات در تجارت از پراکندگی و عدم سازماندهی ناشی می‌شود. از آنجایی که افراد زیادی در کسب‌وکارها درگیر هستند (از جمله فروشگاه‌داران، مدیران، تولیدکنندگان، رانندگان و کاربران نهایی)، سخت است که همه چیز را تحت کنترل دقیق قرار دهید. بیشتر اوقات، پراکندگی منجر به ناکارآمدی می‌شود، که باعث کندی کسب‌وکار هم شده و به آن آسیب می‌زند. برای جلوگیری از این مشکلات و همچنین برای نظم بخشیدن به کارها و هماهنگی بخش‌های مختلف یک کسب‌وکار، نرم‌افزارهای لجستیک می‌توانند به خوبی عمل می‌کنند.

• مستندات

هر کسب‌و‌کار اصولی باید با پایگاه‌های داده بزرگ، شرکای متعدد، مشتریان و درخواست‌ها سروکار داشته باشد؛ بنابراین به کارهای اداری زیادی نیاز دارد. اما بسیاری از کسب‌وکارها به سختی می‌توانند مدارک اداری را پیگیری کنند و اغلب هم در این مسیر با مشکلاتی مواجه می‌شوند. به همین دلیل، همه مدیران کسب‌و‌کار باید بتوانند به سرعت داده‌ها را دریافت کنند. همچنین، هزینه‌های عملیاتی زمانی کاهش می‌یابد که مستندات و اتوماسیون خوبی برای وظایف خاص وجود داشته باشد. یک برنامه لجستیک قوی و خوش ساخت می‌تواند به کسب‌و‌کارها کمک کند تا پایگاه داده‌های دقیقی را بسازند و نگه دارند. همچنین اطلاعات موردنیاز خود را در هر زمان و هر مکان که نیاز دارند به دست آورند. این امر اداره کسب‌و‌کار را بسیار ساده‌تر کرده و به کسب درآمد بیشتر کمک می‌کند.

• حمل‌ونقل

همانطور که قبلاً هم اشاره شد، حمل‌و‌نقل یکی از مهم‌ترین بخش‌های لجستیک است. از نظر گاز، برق، نیروی کار، عوارض بزرگراه، حمل‌و‌نقل بیشترین هزینه را دارد. نرم افزار لجستیک می‌تواند به شما در مدیریت راه‌های مختلف جابه‌جایی اشیا و استفاده از داده‌های عملیاتی برای خودکارسازی فرآیندها کمک کند. نرم‌افزار لجستیک، نگاه کردن به داده‌ها و تصمیم‌گیری را آسان می‌کند که به کاهش هزینه‌ها و اجرای روان‌تر کارها در فرآیند حمل‌ونقل کاالا کمک می‌کند.

• تحویل سریع‌

کسب‌وکارها در صورت استفاده از نرم‌افزارهای لجستیکی می‌توانند محصولات خود را به سرعت به دست مشتریان برسانند. نرم افزار لجستیک می‌تواند با ایجاد تغییرات مفید در چرخه تولید و انتخاب حامل مناسب، تحویل را سرعت ببخشد. همچنین می‌تواند تأخیرهای حمل‌ونقل را تا حد زیادی کاهش دهد.

• کاهش هزینه‌

گفتیم که نرم افزار لجستیک می‌تواند به‌صورت خودکار خدمات مختلف حمل‌ونقل و نمایندگی‌های تحویل را برای یافتن کم هزینه‌ترین آن‌ها مقایسه کند. راه دیگری که نرم‌افزار لجستیک هزینه‌ها را کاهش می‌دهد این است که برنامه‌ریزی محموله‌ها را آسان‌تر می‌کند تا تعداد کمتری از آن‌ها به سرعت ارسال شوند!

موارد فوق از جمله ویژگی‌ها و مزایایی هستند که یک سیستم نرم‌افزاری لجستیک می‌تواند برای کسب‌وکار شما فراهم کند. البته باید توجه داشته باشید که نرم‌افزارهای لجستیک مانند نرم‌افزارهای حسابداری دارای انواع مختلفی هستند؛ بنابراین باید در انتخاب نوع برنامه لجستیک نیز دقت داشته باشید.

استفاده از نرم‌افزار لجستیک برای کدام مشاغل مناسب است؟

اینکه نرم‌افزار لجستیک برای کدام مشاغل می‌تواند مناسب باشد، طیف وسیعی از انواع مشاغل را در بر می‌گیرد. درواقع هر نوع کسب‌وکاری که دارای یک فرآیند تولیدی یا خدماتی باشد، می‌تواند از نرم افزار لجستیک استفاده کند. با کمک نرم افزار لجستیک، تمام کارهای عملیات لجستیک به خوبی سازماندهی می‌شود. این مهم سبب شده تا کسب‌وکارها ساده شده و تمام زنجیره‌های تأمین آن‌ها بدون نقص مدیریت شوند. شرکت‌هایی که قبلاً از نرم‌افزار لجستیک استفاده کرده‌اند، شاهد نتایج مثبت و پیشرفت‌هایی در عملیات، فرآیندها و تحویل خود بوده‌اند. بنابراین استفاده از این نرم‌افزارها می‌تواند برای هر نوع کسب‌وکار مفید و مؤثر واقع شود. البته کسب‌وکارهای بزرگ‌تر، کسب‌وکارهای تولیدی گسترده و کسب‌وکارهای خدماتی گسترده نیاز بیشتری به نرم افزار لجستیک دارند، چراکه مدیریت بخش‌های مختلف این کسب‌وکارها مانند انبارداری، حسابداری، تحویل کالا و…. برای مدیریت دشوار است. بنابراین نرم‌افزار لجستیک می‌تواند نقطه عطف این کسب‌وکارها باشد!

یک نرم‌افزار لجستیک مناسب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

یک نرم‌افزار لجستیک مناسب باید یک سری ویژگی‌ها داشته باشد که در وهله اول باید به آن‌ها توجه کرد. درواقع در انتخاب نرم‌افزار لجستیک، چنین مواردی در اولویت قرار دارند:

• رابط کاربری ساده

یک نرم‌افزار لجستیک خوب باید رابط کاربری ساده و متناسبی داشته باشد. به طوری‌که فرد بتواند به‌راحتی با آن کار کرده و گزینه‌ها و تنظیمات موردنظر خود را روی آن اعمال کند.

• تناسب با کسب‌وکار

در هنگام انتخاب نرم‌افزار لجستیک، توجه کنید که حتماً با شرایط کسب‌وکار شما هماهنگی داشته باشد. برخی از نرم‌افزارها به‌صورت اختصاصی برای گروهی از کسب‌وکارهای خاص طراحی می‌شوند. بنابراین مطمئن شوید که نرم‌افزار انتخابی شما دارای گزینه‌ها و تنظیمات لازم برای حیطه کاری شما هست!

• یکپارچه سازی داخلی

یک نرم‌افزار لجستیک خوب باید توانایی یکپارچه‌سازی با دیگر نرم‌افزارها را داشته باشد. به طوری‌که بتوان سیستم مدیریت ارتباط با مشتری «CRM» را به آن متصل کرد. البته برخی از نرم‌افزارهای لجستیک خود دارای بخش مدیریت ارتباط با مشتری داخلی هستند. همچنین اتصال به سیستم‌های حسابداری و…. نیز می‌تواند در یکپارچه‌سازی کسب‌وکار شما مفید باشد.

در هنگام انتخاب نرم‌افزار لجستیک باید موارد فوق را در نظر گرفت. همچنین شما می‌توانید برحسب صلاحدید خود، گزینه‌های دیگری را نیز مورد بررسی قرار دهید. آن‌گاه نرم‌افزار لجستیک متناسب و کاربردی را انتخاب نمایید.

جمع‌بندی

با توجه به گسترش کسب‌وکارها و همچنین دشوارتر شدن مدیریت کسب‌وکارها، مدیران از ابزارهای آنلاین و مبتنی بر داده برای مدیریت بهتر کسب‌وکار خود استفاده می‌کنند. یکی از ابزارهای مهم در این زمینه برای مدیریت بهتر زنجیره تأمین در کسب‌وکارهای مختلف، استفاده از نرم‌افزارهای لجستیک است. درواقع استفاده از نرم‌افزار لجستیک نیز مانند استفاده از نرم‌افزار حسابداری می‌تواند جزو ضروریات کسب‌وکارهای امروزی باشد. به طوری‌که مدیران را قادر می‌سازند تا بتوانند هماهنگی و برنامه‌ریزی بیشتری داشته باشند. نظر شما در مورد نرم‌افزار مدیریت لجستیک چیست؟ آیا تابه‌جال از این نرم‌افزارها استفاده کرده‌اید؟!

پنجمین کنفرانس و نمایشگاه‌ صنعت پخش ایران با حضور آپتایم در تاریخ  19 تا 21 اردیبهشت برگزار شد. آپتایم همواره در تلاش است که تحولی دانش‌بنیان در صنعت پخش ایجاد کند و مسیربندی و مدیریت ناوگان را از حالت دستی خارج کند و به بهینه‌ترین حالت و بر پایه هوش مصنوعی انجام دهد. هدف آپتایم از شرکت در این نمایشگاه و کنفرانس، همین موضوع بود.

در روز 21 اردیبهشت آپتایم پنلی با موضوع «تاثیر تحول دیجیتال و فناوری‌های نوظهور در صنعت پخش» برگزار کرد. در این پنل مدیران ارشد شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا، دیجی‌نکست، گروه صنعتی بهشهر (Savola Group) و آپتایم حضور داشتند و درباره ورود تکنولوژی به صنعت پخش صحبت کردند. روزبه شاهرخی، معاون توسعه کسب‌وکار آپتایم به عنوان گرداننده پنل حضور داشت. در ادامه به خلاصه‌ای از گفت‌وگوی افراد حاضر در این پنل خواهیم پرداخت.

کاوه احسانی؛ معاون ارشد عملیات دیجی‌کالا

در روزهای اولی که شرکت‌ها شروع کردند از سیستم‌های نرم‌افزاری استفاده کنند و اطلاعاتی را سامان دهند، استفاده از فناوری دیجیتال آغاز شده است. از وقتی که فرایندها تغییر میکنند و به سمت و سوی دیجیتال می‌روند تحول دیجیتال رخ می‌دهد.

فرهنگ قسمت مهمی از تحول دیجیتال است و می‌توان آن را به دو بخش تقسیم کرد:

1. همواره وضعیت موجود را به چالش بکشید.
2. باید به مدل‌های تجربه کردن باور داشته باشید. راه‌حل‌های درست لزوما نزد یک فرد نیست و اصلا راه‌حل قطعی برای چیزی وجود ندارد. پس راه‌حل‌ها نیاز به تجربه کردن دارند تا درستی آن‌ها مشخص شود.

پس وقتی که حرکت نوآورانه‌ای انجام می‌دهیم احتمال شکست وجود دارد اما برای موفقیت هم باید فرهنگ آن در سازمان وجود داشته باشد.

علی فرشیان؛ مدیر ارشد فناوری اطلاعات گروه صنعتی بهشهر (Savola Group)

نیاز فعلی بیزنس، دیگر سرویس پرووایدر نیست، باید بیزنس پارتنر باشیم و باید درک کاملی از نیازی که در بیزنس و جامعه وجود دارد داشته باشیم. بعد با اصلاح و بروزرسانی فرایندها، فعالیت را شروع کنیم. اینکه اگر ما کاری را سال‌هاست داریم به یک شکل انجام می‌دهیم و در ادامه هم بخواهیم به همان شکل انجام شود تفکر درستی نیست. همانطور که شرکت‌های تکنولوژی‌محور مثل اسنپ و دیجی‌کالا نشان داده‌اند که با ارائه روش‌های بهتر، فرایندها را بهبود دهند.

برای تحول دیجیتال، کسب‌وکارها باید زیرساخت جمع‌آوری داده داشته باشند تا بتوانند تصمیمات درست‌تری بگیرند. در لایه بعدی که داده‌ها جمع‌آوری شدند، باید به تحلیل داده‌ها بپردازیم و دقیقا بفهمیم کدام قسمت بیزنس ما مشکل دارد.

کیوان محیط مافی؛ مدیرعامل دیجی‌نکست

در سال 95 که وارد دیجی‌کالا شدم خیلی از فرایندها به درستی و بهینه‌‌ترین حالت اجرا نمی‌شد. برای حل این مشکل ما سعی کردیم با استفاده از دیتاهای موجود و جمع‌آوری دیتاهای جدید، فرایندها را بهبود دهیم. این داده‌محور بودن به ما کمک کرد که تصمیمات استراتژیک درست‌تری بگیریم. داده‌محوری به طور کلی یکی از پیش‌نیازهای تحول دیجیتال است.

در شرکت‌های سنتی اکثرا این نگاه وجود دارد که خود شرکت یک فناوری جدید را ایجاد کند و مالک آن باشد. سه راه برای ایجاد نوآوری در سازمان‌ها وجود دارد:

1. خرید و ادغام: این روش هزینه بسیار بالا و ریسک متوسط و به صورت کوتاه‌مدت است.
2. تحقیق و توسعه: این روش هم هزینه بالایی دارد و به صورت بلندمدت و دارای ریسک متوسط است.
3. تعامل با استارتاپ‌ها: این روش هزینه کمتری نسبت به دو روش دیگر دارد و به صورت میان‌مدت با ریسک بالایی صورت می‌گیرد.

معمولا در شرکت‌های دارای تفکر سنتی، روش اول و دوم که هزینه بالایی دارد اجرا می‌شود.

محمدجواد اتابکی؛ مدیرعامل آپتایم

این روزها هوش مصنوعی در شعارهای شرکت‌های نوآور به واژه‌ای تبلیغاتی، عام و مبهم تبدیل شده است. اما آنچه از هوش مصنوعی انتظار می‌رود، قابلیت داده‌برداری و یادگیری از داده‌ها و وفق دادن سیستم با شرایط متغیر است.

یکی از مشکلاتی که در مواجهه با شرکت‌ها برای پیاده‌سازی سیستم مسیربندی هوشمند داشتیم، این بود که شرکت‌ها از لحاظ زیرساختی آمادگی کافی را نداشتند. آپتایم برای اتوماتیک کردن فرایندها نیاز به دیتاهایی از کسب‌وکارها مانند وزن و حجم مرسولات دارد و وقتی که این زیرساخت‌ها فراهم نشده باشد امکان اتوماتیک‌سازی فرایندها خیلی سخت‌تر خواهد شد.

از دیگر موانع اجرایی شدن تحول دیجیتال در صنعت پخش، نبود تیم اجرایی با شناخت کافی یا تجربه پیاده‌سازی سیستم‌های نوظهور یا ترند روز دنیا است. چالشی که در این حالت به وچود می‌آید این است که افراد با دیدگاه قدیمی و مطابق با وضعیت موجود به سیستم یا نرم‌افزارهای نوظهور نگاه می‌کنند و در نهایت هیچ پروژه‌ای اجرا نمی‌شود و یا در صورت اجرایی شدن به نتیجه نرسیده و نیمه‌کاره رها می‌شود.

به عقیده من زنگ خطر تورم هزینه‌ها برای شرکت‌‌های پخش به صدا درآمده است و شرکت‌هایی که زودتر به استقبال تغییر می‌روند سودآوری و رشد خود را تضمین خواهند کرد.

در عصر حاضر، نیاز سازمان‌ها و صنایع مختلف به سیستم زنجیره تامین یا Supply chain افزایش یافته است. از این رو مدیریت زنجیره تامین (Supply chain management) روبه رشد و توسعه است. به طور کلی سامانه زنجیره تامین، کلیه فعالیت‌هایی است که برای ارائه خدمات یا کالاها به مصرف‌کنندگان صورت می‌گیرد. مدیریت زنجیره تامین از طریق لجستیک، وظیفه بسیار مهمی را در حمل‌ونقل مواد اولیه سازمان‌ها و کالاهای خروجی آن‌ها بر عهده دارد. به بیان ساده می‌توان گفت که اثربخشی و کارایی هر سازمانی نتیجه عملکرد صحیح سامانه زنجیره تامین و ساختار آن است. از طرفی هدف نهایی سیستم مدیریت زنجیره تامین (SCM) رقابت‌پذیری با سایر رقبا است. با گسترش کسب و کارهای آزاد و رشد بازارهای جهانی، تنها راه بقای سازمان‌ها افزایش رقابت‌پذیری و به‌کارگیری استراتژی‌های منحصربه‌فرد است. مدیریت زنجیره تامین بر تمام مراحل تولید محصول تا هنگام رسیدن به دست مصرف‌کنندگان نظارت دارد، به همین سبب استفاده از زنجیره تامین در پیشرفت سازمان‌ها بسیار موثر و مفید خواهد بود. امروزه استفاده از زنجیره تامین برای افزایش سوددهی، بهبود عملکرد سازمان و کسب رضایت مشتری مکمل هر کسب‌وکاری محسوب می‌شود؛ بنابراین تا پایان این مقاله با ماهمراه باشید تا درباره زنجیره تامین اطلاعات بیشتری کسب کنید.

امروزه بدون استفاده از سامانه زنجیره تامین توسط سازمان‌های مختلف، امکان پیشرفت و انجام دقیق امور برای آنها وجود نخواهد داشت؛ لذا ما در این مقاله قصد داریم درباره مدیریت زنجیره تامین و گام‌های اصلی آن مطالبی را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم تا از مزایای SCM مطلع شوید و سازمان خود را با این سیستم بسیار موثر به خوبی اداره کنید.

زنجیره تامین چیست و چرا اهمیت دارد؟

زنجیره تامین یا همان Supply chain به شبکه‌ای از شرکت‌ها، فروشندگان و کارکنانی گفته می‌شود که حرفه اصلی آنها تامین مواد اولیه، تولید، ارسال و همچنین تحویل کالا به مصرف‌کنندگان است. در واقع زنجیره تامین نوعی زیرساخت است که تمام منابع انسانی، سازمانی، فعالیت‌ها، تکنولوژی‌ها و داده‌ها را در بر می‌گیرد و در نهایت محصولات و خدمات را به دست مصرف‌کنندگان می‌رساند.

فعالیت‌های زنجیره تامین از این رو حائز اهمیت است که می‌تواند موجب بهبود خدمات به مصرف‌کنندگان شود. هنگامی که با مدیریت صحیح زنجیره تامین محصولات مورد نظر در مکان درست و زمان تعیین شده به دست مشتریان می‌رسد، می‌تواند موجب افزایش سطح رضایت آنها‌ شود. از طرفی افزایش رضایت مشتری موجب اطمینان و وفاداری آنان خواهد شد.

یکی دیگر از دلایلی که اهمیت زنجیره تامین را بیشتر می‌کند، کاهش هزینه‌های سازمان است. فعالیت‌های Supply chain می‌تواند موجب کاهش هزینه خرید مواد اولیه، ساخت، توزیع، تحویل کالا و در نهایت تمام زنجیره تامین شود. صرفه‌جویی در میزان هزینه‌ها منجر به افزایش گردش پول و بهبود وضعیت مالی سازمان می‌شود که سر انجام افزایش سود مجموعه را به دنبال دارد.

از دیگر دلایل اهمیت زنجیره تامین، بهبود مراقبت‌های بهداشتی، تامین آب، غذا، دارو، تامین برق و همچنین تامین انرژی لازم برای گرما، نور، تهویه هوا و… است.

SCM با بهبود اشتغال‌زایی، کیفیت زندگی مردم را افزایش می‌دهد و همچنین زمینه را برای استانداردهای زندگی و رشد اقتصادی جامعه بهبود می‌بخشد.

مدیریت زنجیره تامین

مدیریت زنجیره تامین یا به عبارتی Supply chain management به فرآیند نظارت و کنترل بر تبدیل مواد اولیه به محصول نهایی مد نظر گفته می‌شود و شبکه‌ای از کمپانی‌ها و همچنین تامین‌کنندگان را در بر می‌گیرد. در واقع مدیریت زنجیره تامین (SCM) در جریان ساخت، توزیع و تحویل خدمات یا کالاها وظیفه بسیار مهمی دارد و با نظارت و کنترل بر این امور می‌تواند موجب افزایش عملکرد سازمان و رضایت مشتریان شود. بنابراین به طور کلی به یکپارچه‌سازی تمام فرایندهای کسب‌وکار، مدیریت زنجیره تامین می‌گویند.

عوامل موثر بر زنجیره تامین چیست؟

عوامل زیادی وجود دارند که بر زنجیره تامین و موفقیت آن اثر‌گذار هستند. در مطالب زیر به برخی از این عوامل اشاره خواهیم کرد:

• حمایت مالی از زنجیره تامین که موجب تامین مواد اولیه و تبدیل آن به محصول مدنظر می‌شود و در نهایت به دست مشتریان می‌رسد.
• جمع آوری اطلاعات صحیح جهت برنامه‌ریزی برای سازمان
• به کارگیری افراد متخصص و حرفه‌ای در این حوزه
• تطبیق برنامه‌ها با خواسته‌ها و نیازهای مشتریان
• تجزیه‌وتحلیل صحیح داده‌ها جهت تصمیم‌گیری درست و درک خواسته‌ی متقاضیان
• آموزش مدیران و پرسنل به منظور عملکرد صحیح و مناسب در جهت پیشبرد اهداف سازمان
• حمایت روانی از کارکنان و پرسنل زنجیره تامین

فرایندهای اصلی مدیریت زنجیره تامین

• یکی از فرایندهای اصلی مدیریت زنجیره تامین تطبیق تجهیزات و منابع مدیریتی بر طبق نیاز و خواسته مشتریان است. تقسیم‌بندی مصرف‌کنندگان به گروه‌های مختلف و تطبیق تجهیزات با نیازهای آن‌ها می‌تواند موجب افزایش حجم فروش و همچنین افزایش نرخ سود سازمان شود.
• یکی دیگر از فرایندهای اصلی مدیریت زنجیره تامین که باید به آن توجه داشت، تنظیم و طراحی شبکه لجستیک است. شبکه لجستیک سازمان بایستی با کارکرد‌ها و ویژگی‌های هر قسمت از زنجیره تامین متناسب باشد.
• استاندارد‌سازی خدمات و محصولات و همچنین تفکیک آنها طبق درخواست مشتریان، یکی از فرایندهایی است که موجب کاهش هزینه‌های زیرساختی و هزینه‌های تولید می‌شود.
• یکی دیگر از فرایندهای اصلی که می‌تواند بر عملکرد زنجیره تامین بسیار موثر واقع شود، برون‌سپاری استراتژیک وظایف است. در واقع در این روش بعضی از وظایف سازمان به قسمت‌های بیرونی سازمان و موسسه‌های تابع واگذار می‌شود. این فرآیند موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های سازمان خواهد شد.
• در مجموع می‌توان گفت مدیریت اطلاعات، مدیریت لجستیک، مدیریت روابط، برنامه‌ریزی، ساخت، توسعه و ارسال از فرآیندهای اصلی مدیریت زنجیره تامین به شمار می‌آیند.

گام‌های اصلی مدیریت زنجیره تامین

• برنامه‌ریزی: یکی از گام‌های اصلی در مدیریت زنجیره تامین، مدیریت و برنامه‌ریزی درباره منابع و مواد اولیه مورد نیاز سازمان به منظور تامین نیاز مشتریان است. در فرآیند برنامه‌ریزی، معیارهای زنجیره تامین مشخص می‌شوند که در نهایت منجر به طراحی سیستم زنجیره تامین کارآمد خواهند شد.
• تامین منابع مناسب: مدیریت زنجیره تامین وظیفه دارد که تامین‌کنندگان مناسب را جهت تامین مواد خام سازمان انتخاب کند و بر روابط بین تامین‌کنندگان و سازمان نظارت کافی داشته باشد. فعالیت‌هایی که با انتخاب تامین‌کننده مناسب صورت می‌گیرد، شامل: مدیریت موجودی محصول، سفارش و تحویل کالا و همچنین تایید مجوز برای تامین‌کنندگان است.
• تولید: مدیران زنجیره تامین تمام فعالیت‌های مربوط به پذیرش مواد خام، آزمایش کیفیت، تولید کالا، بسته، بندی، توزیع و تحویل محصولات را در نظر می‌گیرند.
• توزیع کالا: منظور از توزیع کالا همان لجستیک است که شامل: سفارش‌گیری از مشتریان و هماهنگی با آنها، تعیین زمان تحویل محصول، ارسال کالا و دریافت صورتحساب و پرداختی‌ها می‌شود؛ در نتیجه اساسی‌ترین و مهم‌ترین ابزار در این قسمت، وجود وسایل نقلیه مناسب جهت ارسال سفارش مشتریان است.
• پشتیبانی: یکی از اقداماتی که در زنجیره مدیریت سازمان‌ها صورت می‌گیرد، دریافت کالاهای مرجوعی و محصولات معیوبی است که با نیاز و خواسته مشتریان تطابق ندارد. از این رو با ایجاد یک شبکه پاسخگویی توسط زنجیره تامین، نیاز مشتریان نیز برطرف می‌شود و این فرآیند موجب بهبود عملکرد سازمان خواهد شد.
• ارزیابی نهایی: گام نهایی و اساسی در Supply chain ارزیابی نهایی جهت اطمینان از تطبیق عملکرد سازمان و عملکرد زنجیره تامین با مقررات و دستورالعمل‌های از پیش تعیین شده سازمان است.

موانع پیاده‌سازی سیستم مدیریت زنجیره تامین

عوامل بسیار زیادی مانع توسعه و رشد مدیریت زنجیره تامین می‌شود که ما در این مقاله به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• زیرساخت‌های ضعیف و نامناسب حمل و نقل
• کمبود زیرساخت‌های مخابراتی
• کمبود انبارها
• کمبود وسایل حمل و نقل و همچنین وجود وسایل نقلیه فرسوده
• وجود مسیرهای نامناسب و شبکه جاده‌ای فرسوده
• وجود چالش‌ها و موانع اقتصادی
• شبکه راه آهن قدیمی
• کمبود شبکه راه آهن
• عدم وجود نیروی متخصص و ماهر در حوزه مدیریت زنجیره تامین (Supply chain management)
• عدم درک صحیح مدیران از اقتصاد رقابتی
• برنامه‌ریزی ضعیف و غیر واقع‌بینانه
• ضعف در ثبات اقتصادی
• ناکارآیی و ضعف نظام مالیاتی
• عدم اطلاعات کافی در بازار و بازارهای کوچک داخلی
• سیستم بانکی ناکارآمد
• حمایت‌های اقتصادی ناکافی دولت
• چالش‌های مدیریتی و نظارتی
• عدم انعطاف‌پذیری سازمان‌ها
• ناهماهنگی میان سازمانی و مدیریت بروکراتیک
• عدم اعتماد و اطمینان میان اجزای زنجیره تامین
• تعدد مرکز‌های تصمیم‌گیری جهت تولید و عرضه کالا
• عدم تمایل مدیران برای استفاده از سامانه زنجیره تامین و به کار بردن روش‌های قدیمی
• پیچیدگی‌های اتوماسیون سیستم زنجیره تامین

نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین SCM

استفاده از نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین (Supply chain management) به شما کمک می‌کند تا نظارت و کنترل قدرتمندی بر عملکرد سازمان خود داشته باشید. در حقیقت نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین بر روی جریان خدمات و کالاها متمرکز است. با استفاده از نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین می‌توانید موجب بهبود روند زنجیره مدیریت سازمان خود شوید، به گونه‌ای که به کمک سامانه زنجیره تامین می‌توانید موجودی‌های انبار سازمان خود را به سادگی مدیریت کنید و گزارش‌های دقیقی از مشخصه‌های محصولات موجود در سازمان را دریافت کنید. یکی از امکانات نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین، تعریف کدهای متفاوت برای هر نوع محصولی است. دیگر مزیت‌های نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین شامل موارد زیر هستند:

• دسترسی به گزارش دقیقی از تمامی ورودی‌ها و خروجی‌های انبار
• امکان برقراری ارتباط با بارکد خوان
• ثبت قراردادهای مالی منعقد شده
• ارائه صورت وضعیت قراردادها به صورت ریالی و تعدادی
• نظارت پرداخت به تامین‌کنندگان
• ارائه گزارش‌های تفصیلی از قراردادهای منعقد شده
• کنترل و نظارت بر عملکرد سازندگان
• گزارش هزینه‌های تولید
• گزارش‌های تجمیعی در خصوص ارسال کالا
• ارائه چک لیست ارزیابی تامین‌کنندگان
• ثبت اطلاعات مربوط به مشخصات کالا
• ثبت اطلاعات در خصوص خدمات ارائه شده
• ارائه مشخصات وسایل نقلیه، نیروی انسانی، کالاها، مشتری و…
• گزارش ارزیابی کیفی و کمی کالا
• برقراری ارتباط یکپارچه میان حواله‌های صادره و باسکول خروجی
• ارائه گزارش مغایرت حواله و باسکول خروجی
• صدور اسناد حسابداری
• امکان پخش لحظه‌ای
• امکان تبدیل آدرس به لوکیشن مشتریان
• ارائه مسیرهای پرترافیک
• امکان جایگذاری محصولات
• امکان اخذ مجوزهای لازم و انواع بیمه
• ارائه وضعیت کرایه حمل و نقل
• امکان ارسال بارنامه‌ها به شکل فایل
• کنترل و کاهش هزینه‌ها از طریق ارائه مسیرهای کوتاه و مناسب
• امکان ثبت سفارش و ثبت تمامی عملیات انجام شده
• انجام تمام امور مربوط به گمرک، حق‌العمل کار و ترخیص کالا
• برنامه‌ریزی جهت خرید و درخواست کالا
• امکان ردیابی کالاهای تولید شده
• امکان مدیریت کیفیت بسته‌بندی

سخن پایانی

مدیریت زنجیره تامین (Supply chain management) شامل تمام فعالیت‌هایی است که بر فرآیند ساخت مواد اولیه و تبدیل آنها به محصولات نهایی تمرکز دارد. همانطور که در مطالب بالا اشاره کردیم، هدف اصلی مدیریت زنجیره تامین بهبود عملکرد و افزایش کارایی سازمان است. به کمک اطلاعات صحیح و دقیقی که زنجیره تامین و نرم‌افزار آن در اختیار تامین‌کنندگان قرار می‌دهد به مدیران کمک می‌کند تا تمام تمرکز خود را روی خدمات قابل فروش بگذارند. در واقع زنجیره تامین موجب کاهش فعالیت‌ها و عملکردهای اضافی خرده فروشان و تولیدکنندگان می‌شود که در نهایت باعث کاهش هزینه‌های ساخت، توزیع، حمل‌ونقل و بیمه خواهد شد. با توجه به مطالب بالا در می‌یابیم که نقش اساسی مدیریت زنجیره تامین مدیریت موجودی، مدیریت کانال، مدیریت توزیع، مدیریت مالی، مدیریت پرداخت، مدیریت عملکرد زنجیره طبق قوانین و مقررات و همچنین مدیریت تامین‌کنندگان است. ما در این مقاله درباره زنجیره تامین یا به عبارتی Supply chain و عوامل موثر بر این زنجیره صحبت کردیم، همچنین به بررسی امکانات نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین پرداختیم تا مدیران با اطمینان بیشتری از این تکنولوژی جدید استفاده کنند. در پایان از همراهی شما متشکریم.